Ik las een tweet van Arjan Noorlander, politiek duider van Nieuwsuur. Er is sprake van een gascrisis, meldde hij. Maar dat bleek niet de enige chronische calamiteit die ons land volgens Noorlander in de ban houdt. We hebben ook een stikstofcrisis, een wooncrisis, een klimaatcrisis, een personeelscrisis, een opvangcrisis, de Oekraïnecrisis, een bitcoincrisis, een vertrouwenscrisis in het algemeen en (straks weer) een coronacrisis.

De plagen van Egypte, maar dan allemaal tegelijkertijd. Ons land is als een aangeslagen bokser die in een hoek van de ring ligt. Er komt bloed uit de wenkbrauw boven het rechteroog dat dik is van alle klappen. Hij ziet het ook allemaal niet zo goed meer. De scheidsrechter zal ’m voorlopig niet uittellen. Met z’n pedante gebaartjes en z’n te kleine handschoentjes.

Intussen bezetten de boeren de snelwegen. Met hun trekkers vormen ze een lange processie waarin ze het allerheiligste vereren: hun woede en onbegrip.

Te midden van alle calamiteiten reed ik deze week op een avond naar een parochie niet ver van Utrecht om een lezing te geven over verleden, heden en toekomst van de moederkerk. De reis viel gelukkig mee. De snelweg was vrij, de stoplichten functioneerden gewoon en met het stikstofgehalte in de lucht viel het zo op het oog mee, in wat ooit een nieuwbouwstad was. Maar misschien moest het RIVM hier nog meten.

Ik had het gemist, dat op weg gaan naar een kerkgebouw ergens in het land in de wetenschap dat aardige mensen op je wachten. De fietsers op de woonerven, vaak twee aan twee, van wie je weet dat ze voor jou hun veilige huis hebben verlaten. De kleine oploop bij het gebedshuis of het naburige zalencomplex.

Altijd is er die ene parochiaan die ietwat nerveus naar jou uitkijkt. Als-ie je ziet, ontspant hij. Hij noemt zijn naam en je weet: dit is de man met wie je al die maanden hebt gemaild. “Fijn dat u er bent, wilt u nog een kopje koffie of thee? Zal ik u laten zien waar het allemaal gaat plaatsvinden?”

Je loopt naar binnen en de mensen knikken je lachend toe. Ze hebben op jou gewacht.

Ook de katholieke kerk in ons verkeert in een crisis

Ook de katholieke kerk in ons verkeert in een crisis. Noem het ontkerkelijking of secularisatie. Je hoort er weinig over in de Tweede Kamer. De bevolking laat de wegen die naar Rome leiden met rust en ook trekt ze niet massaal per fiets op naar de privéadressen van pastoors en bisschoppen.

Mij was gevraagd of er voor de kerk licht aan het eind van de tunnel te zien is. De tekst lag voor me, ik keek eens rond en zag allemaal aardige mensen. Sommigen hadden een blocnote op schoot.

Ik wist dat we samen de tunnel in zouden rijden, we daar een hele tijd zouden blijven, maar dat ik op tijd weer naar het licht moest. Mijn lezing ging goed, maar ik merkte dat ik bij het opsommen van treurigmakende cijfers mezelf een beetje inhield om de klap niet te hard aan te laten komen.

Ooit waren kerk en geloof in Nederland vanzelfsprekend aanwezig. Nu moet de katholieke kerk nadenken over haar plaats in een moderne, seculiere samenleving. Dat hebben de katholieken van Nederland de voorbije maanden gedaan in het zogenoemde synodale proces, waarin paus Franciscus alle 1,3 miljard katholieken wil laten meepraten over de toekomst van de kerk.

Onlangs publiceerde ook het bisdom waar de parochie van mijn lezing toe behoort, het verslag van deze Volk van Gods-raadpleging. Het is een overvolle etalage van wensen en dromen over een kerk waar iedereen zich welkom voelt. Of er op korte termijn iets van komt, is een ander verhaal.

Oases van empathie

Al die geloofsgemeenschappen die zich druk maken om de toekomst van de kerk en de wereld, vormen oases van empathie in een land waar de verhoudingen zich steeds meer verharden. Je gunt heel Nederland zo’n synodaal proces.

In de parochie waar ik was zou na twee jaar corona weer een processie plaatsvinden. Tijdens mijn lezing ontstond enige verwarring onder de aanwezigen of dat ook inderdaad het geval zou zijn. Helaas bleek dit niet het geval. Zowel de pastoor als de kapelaan bleek ziek te zijn.

Ik had het deze parochie zo gegund.

Deze column verscheen eerder in Trouw van 25 juni 2022.