Ik ben een herhaling van zetten, zeker als ik columns schrijf. Misschien weet u dat al, maar toch zeg ik het even.

Een column schrijven is een kwestie van vraag en aanbod. Elke donderdagochtend is het spreekuur in mijn werkkamer en kan elk onderwerp dat een rol in mijn volgende column wil hebben, auditie komen doen.

Ik had vanochtend nog maar net de deur opengedaan, of de gang stroomde vol. Even later keek ik recht in het gezicht van de kerksluiting. Zij probeerde het voor de zoveelste keer en legde een foto op mijn bureau van een mij onbekend kerkgebouw. “Kijk, net aangekondigd. Wordt in 2025 aan de eredienst onttrokken. Al schrijf je er maar één regel over.”

De NS Sprinter van 14.11 uur naar Baarn

Achtereenvolgens meldden zich nog de oorlog tussen Israël en Gaza, paus Franciscus, de herfst, de NS Sprinter van 14.11 uur naar Baarn en natuurlijk de verkiezingen in hoogst eigen persoon. Met een grote grijns om zijn mond zat-ie in de stoel tegenover mij. “Zo’n verrassende uitslag had jij toch in duizend jaar niet verwacht?” Ik schudde van nee. “Ik heb trouwens ook mijn dochter meegenomen. Kom maar binnen Formatie. Ze kan allerlei bijzondere kunstjes. Laat maar eens wat zien aan mijnheer de columnist.”

Ik krijg ook post. Er zat deze week iets in mijn postbus dat uiteindelijk de belangrijkste rol kreeg toebedeeld. Ik heb het over het laatste nummer van het prachtblad Met Kap en Koord, een uitgave van de Nederlandse kapucijnen.

Dat ‘kap en koord’ verwijst naar de traditionele outfit van de minderbroeders kapucijnen: de capuchon en het witte koord dat om de pij gebonden wordt. Ik schreef al eens eerder over deze volgelingen van Franciscus die met en als de allerarmsten willen leven. Misschien schreef ik ook wel over hun tijdschrift. Ik zei het al: ik herhaal mijn zetten.

Orde van de Heilige Slordigheid

Met Kap en Koord was een geschenk, want iedereen die dat wilde, kon het gratis in de bus krijgen. Je kon er veel moois in lezen over de minderbroeders kapucijnen, door een goede bekende van mij ooit de Orde van de Heilige Slordigheid genoemd. Het gaat niet goed met de kapucijnen in Nederland. Dat bleek ook uit het hoge aantal In Memoriams in het blad. Inmiddels zijn ze samen met de Vlaamse broeders één Delegatie en vallen ze onder de Duitse kapucijnenprovincie. En nu verdwijnt ook hun tijdschrift.

‘We nemen afscheid wegens onze ouderdom’, staat in het Ten Geleide van het laatste nummer. Van zo’n zin krijg ik lichte buikpijn. ‘Deze 63ste jaargang besluiten we met een nummer waaraan u plezier zult beleven: van de kleurige omslag van Philippus ( waarschijnlijk een broeder Illustrator, SF) tot de laatste bladzijde, Ons Erfgoed.’

Op die laatste bladzijde zijn onder meer foto’s te zien van kapucijnen in vol ornaat rond 1920 en van sandalen die gedragen werden door een blotevoetenpater.

Het hoogtepunt in deze zwanenzang zijn drie pagina’s vol foto’s van ‘minderbroeders pur sang’. Tot eind vorige eeuw bestond er in de kloosters van de kapucijnen, ook in Nederland, een verschil in hiërarchie tussen paters en broeders. De tot priester gewijde minderbroeders, de paters, hielden zich bezig met kerkelijke taken en de verspreiding van het geloof. De broeders, die dus geen priester waren, zorgden ervoor dat de kloosters dag in dag uit functioneerden.

Anianus Snik

Ik noem een paar namen van minderbroeders pur sang. Gecombineerd met hun taken en waar zij werden geboren, vormen zij een gedicht op zich.

Firmatus Koot (1910-1990), Hazerswoude-Rijndijk, keukenhulp.

Anianus Snik (1934), Tilburg, timmerman, architect, missionaris.

Nemesius Duivenvoorden (1927-2019), Alphen a.d. Rijn, schoonmaker, klusjesman.

En nu is het allemaal voorbij. ‘Niet de tijd gaat voorbij, maar jij en ik’ las ik in een kop van de Volkskrant. Dat is wel waar. Je gaat voorbij en laat dingen achter, maar je wordt ook zelf achtergelaten. Zoals door Met Kap en Koord, met al die zachtheid waar ik in deze dagen zo naar verlang.

De redactie van mijn favoriete tijdschrift neemt trouwens geheel in stijl afscheid. ‘Wij danken alle lezers, bekenden en onbekenden, heiligen en zondaars, gewone en bijzonder gewone mensen voor de vele blijken van waardering voor ons bestaan en ons blad. Wij wensen u vrede en alle goeds.’

In plaats van Met Kap en Koord zal er zoiets komen als een nieuwsbrief. Zoveel bescheidenheid zou Franciscus zelf waarschijnlijk hebben toegejuicht. Hij zou eraan hebben toegevoegd: ‘Vrede en alle goeds’.

Inderdaad: herhaling van zetten.

Deze column verscheen eerder in Trouw van zaterdag 25 november 2023