Nancy Pelosi mag niet meer te communie in het aartsbisdom San Francisco vanwege haar steun voor abortusrechten. Dat maakte de aartsbisschop van San Francisco, Salvatore Cordileone, haar onlangs duidelijk in een brief. Cordileone had de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden al meerdere malen verzocht haar abortusstandpunt te veranderen. Tevergeefs. Voor de aartsbisschop was de maat vol. Geen communie meer voor de katholiek Pelosi in haar thuisbisdom.

De communie is het belangrijkste moment in de mis, omdat de gelovige hierin het lichaam en bloed van Jezus Christus tot zich neemt in de gedaante van brood en wijn. Daar moet je niet lichtvaardig mee omgaan.

Paus Franciscus beschouwt abortus als moord. Hij zei dat vorig jaar september nog tegen journalisten op de terugvlucht van zijn reis naar Hongarije en Slowakije. Pausen geven uitsluitend persconferenties in vliegtuigen, het liefst op een cruisehoogte van boven de 10.000 meter. Zo ver mogelijk verwijderd van het aardoppervlak.

Franciscus zei in dat vliegtuig ook iets over het weigeren van communie aan politici die abortus als het recht van de vrouw beschouwen. “Wat moet de pastor doen? Wees een herder, veroordeel niet, maar wees een herder. Maar is hij ook een pastor van de geëxcommuniceerden? Ja, hij is de herder en hij moet een herder zijn met de stijl van God. En Gods stijl is nabijheid, mededogen en tederheid.” Hij memoreerde dat hij zelf nog nooit iemand de communie had geweigerd.

In het eerste grote document van zijn pontificaat Evangelii Gaudium (De vreugde van het Evangelie) dat in november 2013 verscheen, schreef Franciscus al iets over de eucharistie dat ik altijd heb onthouden. “Hoewel de eucharistie de volheid van het sacramentele leven is, is zij geen prijs voor de volmaakten, maar een royaal geneesmiddel en een voedsel voor de zwakken.”

Een bisschop die zich overgeeft aan politieke oorlogsvoering

Een prachtige uitspraak. Als je ‘m nog eens in je hoofd laat pingpongen zou Cordileone de hostie juist aan Pelosi moeten gunnen. Misschien heeft ze ‘m wel nodig. Gelukkig kan Nancy Pelosi in andere rooms-katholieke bisdommen in de Verenigde Staten wel te communie, bijvoorbeeld in het aartsbisdom Washington, waar zij werkt.

Het lijkt me vrij logisch dat een katholieke bisschop ‘pro-life’ is. Het ligt er wel aan hoe je dat begrip invult en hoe je er dan vervolgens mee omgaat. Cordileone maakt van wel of niet te communie gaan, dat mij een zaak van het geweten lijkt en dus een privézaak, een publieke kwestie. Hij maakt er politiek van. De Canadese kardinaal Michael Czerny zei ooit over deze denkwijze: “De eucharistie wordt als wapen gebruikt en ingezet voor politieke oorlogsvoering”.

Als je je als bisschop dan toch overgeeft aan politieke oorlogsvoering, beperk je dan niet tot abortus alleen, maar breid het uit naar zaken als steun voor de doodstraf en politieke onwil om het bezit van vuurwapens aan te pakken. Die behoren toch ook tot het pro-lifepakket?

Nadat Pelosi was getroffen door het communie-verbod hekelde de Amerikaanse publicist John Gehring de hypocrisie in rechts katholiek Amerika als het om de publieke zaak gaat. Toen de toenmalige Amerikaanse minister van Justitie William Barr in 2019 aankondigde dat de federale overheid de doodstraf weer ging uitvoeren, klonk nergens de roep om hem de communie te weigeren, aldus Gehring. Let wel: de katholieke kerk leert dat de doodstraf altijd moreel onaanvaardbaar is en ‘een aanval is op de onschendbaarheid en waardigheid van de persoon.’

Geen woord over de verantwoordelijkheid van katholieke politici

Maar het bleef stil. Het stuk van Gehring stond pas net online, toen een 18-jarige man een lagere school in het Texaanse stadje Uvalde binnenliep en daar om zich heen begon te schieten. Daarbij kwamen 19 leerlingen en twee onderwijzeressen om het leven. Zoals Xavier Lopez, tien jaar oud en juf Eva Mireles, 40 jaar oud.

Het bloedbad in Uvalde leidde tot een lawine aan Twitter-berichten vol afschuw, woede en wanhoop. Ook de rooms-katholieke bisschoppen van Verenigde Staten lieten zich niet onbetuigd. Aartsbisschop Cordileone beperkte zich in een eerste reactie tot het retweeten van een collega-bisschop die vroeg om gebed voor onder meer de slachtoffers en hun familie. ‘Voeg uw gebeden toe aan die van mij’, schreef Cordileone. Later pleitte hij – ook op Twitter – voor andere, meer verstandige wapenwetgeving in zijn land.

Maar geen woord over de verantwoordelijkheid van katholieke politici in deze zaak. En ook niet over hun toegang tot de heilige communie. Niet dat ik op zo’n ferme uitspraak zit te wachten. Maar het zou tenminste getuigen van consequent denken.

Deze column verscheen eerder in Trouw van 28 mei 2022.