Ik stel mij een man voor. Hij woont in Helmond, is getrouwd, heeft twee kinderen, werkt op een accountantskantoor en is actief katholiek. Zijn naam is Willy Jansen. Willy is geïnteresseerd in deelname aan misschien wel de grootste volksraadpleging in de geschiedenis van de mensheid.

U weet wel, het synodale proces in de rooms-katholieke kerk.

Tientallen jaren is Willy als katholiek nooit naar zijn mening gevraagd. Maar dat gaat nu veranderen. Paus Franciscus wil het gehele volks Gods, zo’n 1,3 miljard katholieken wereldwijd, betrekken bij de voorbereiding van de bisschoppensynode die in 2023 in Rome gehouden wordt. Willy uit Helmond is een van hen. Deze consultatie moet leiden tot een waarlijk synodale kerk, waarin iedereen inbreng heeft en van elkaar kan leren: de gelovigen, het bisschoppencollege, de paus zelf. Klinkt allemaal een beetje vaag, geeft ook Willy toe. Maar na het lezen van een interview in deze krant met bisschop Gerard de Korte, was het hem allemaal een stuk duidelijker geworden. Alle suggesties bleken welkom. De meest wilde plannen mochten worden ingediend om zijn kerk nieuw leven in te blazen. Willy moest gewoon wachten op een uitnodiging van de pastoor, en kwam die niet, dan kon hij de bisschop mailen. Maar, zei De Korte erbij, ‘het is niet zo dat wij opnieuw de kerk gaan uitvinden’. Ook dat had Willy gelezen. Meer ‘anders kerk zijn’ dan ‘een andere kerk’ dus.

Nu is Willy een man die normaal ­gesproken niet alleen veiligheid vindt in cijfers, maar ook in het vertrouwde. Daarom komt hij met een voor zijn doen gewaagd voorstel voor zijn kerk: ‘Laat vrouwen tot priester wijden’. Hij zag het zaaltje waar de consultatie van zijn kerk zou plaatsvinden al voor zich. Lage opkomst, dus te veel kartonnen koffiebekertjes op een tafel; hij zelf zat ergens achteraan. En dan zou hij opstaan en zijn voorstel doen.

Samen op weg met de Heilige Geest als gps

De vraag is natuurlijk wat er met de mening van Willy en al die miljoenen katholieken die ook gehoor geven aan de oproep van de paus, gaat gebeuren. Eerst worden namelijk de meningen per bisdom verzameld, dan per kerkprovincie en vervolgens per continent. Uiteindelijk komt dit alles in een groot werkdocument dat als basis dient voor die bisschoppensynode in 2023.

Paus Franciscus zei bij de officiële opening van het synodale proces twee weken geleden in Rome, dat ‘synodaliteit’ de bereidheid is zich te laten leiden naar ‘waar God wil en niet waar onze ideeën en persoonlijke voorkeuren ons heen zouden brengen’. Het blijft enigszins mysterieus. En je kunt er ook alle kanten mee op.

Inmiddels zijn ook de Nederlandse bisdommen begonnen met de raadpleging. Het gaat er in ons land ook om, als ik het goed begrijp, te luisteren naar wat de Heilige Geest ons te zeggen heeft. Volgens theoloog Jos Moons zijn we samen op weg ‘met de Heilige Geest als ‘gps’. Hier moet ik nog even op kauwen. Als ik met mijn auto ergens heen wil, dan toets ik toch liever zelf mijn bestemming in. Dat is wel even iets anders dan zomaar op pad gaan, met de heilige geest als gps. Zeker als het om de bestemming van mijn geliefde kerk gaat.

Hoe dan ook, dit is weliswaar een raadpleging, maar niet een van het ­wereldse soort. Franciscus herhaalde twee weken geleden in Rome dat een synode geen parlement is, geen overzicht van meningen, maar een kerkelijk moment.

En juist daar gaat het bij mij ­wringen.

De paus beslist

Want stel dat het voorstel voor vrouwelijke priesters van Willy Jansen uit Helmond in het werkdocument terechtkomt, dan wordt er in Rome door bisschoppen over gesproken, en als het de bisschoppen behaagt en de Heilige Geest meewerkt, misschien wel over gestemd. Maar uiteindelijk beslist de paus. Met de wil van God in zijn achterhoofd. En dat is toch wel een bij­zondere manier van omgaan met de wensen en dromen van gelovigen.

Ik moet dezer dagen nog wel eens denken aan die aardige oud-katholieke kerk, die voorloopt op Rome als het om de participatie van gelovigen gaat. De opener structuur van de oud-katholieke kerk is geschikter voor synodaal denken. Diverser ingericht. Ook hier bisschoppen, maar juist wel een ‘andere kerk’, zodat ze echt ‘anders kerk’ zijn.

Willy Jansen laat zich ondertussen niet ontmoedigen, denk ik. Hij vertrouwt op de Heilige gps.